O Centrum

Odkrywając początki kultury w Gminie Bartoszyce po 1945 roku: Poszukiwania tożsamości na pograniczu historii.

1945 – Przełomowy moment dla Gminy Bartoszyce

Kiedy w 1945 roku zmieniły się granice Polski, na północnych terenach Warmii i Mazur, w tym na obszarze obecnej Gminy Bartoszyce, rozpoczął się fascynujący i pełen wyzwań rozdział historii. Gmina, dziś jedna z największych powierzchniowo w województwie warmińsko-mazurskim, o powierzchni 427,82 km², znalazła się na styku różnych światów – z Rosją na północy, miastem Bartoszyce w centrum oraz gminami Górowo Iławeckie, Lidzbark Warmiński czy Sępopol dookoła.

​​

Dlaczego kultura regionu zmieniła się tak radykalnie?

​

Ale dlaczego właśnie tutaj historia potoczyła się w tak wyjątkowy sposób? Może odpowiedzią jest to, jak mówi Simon Sinek – zaczynaj od pytania „dlaczego”. Dlaczego kultura tego regionu przeszła tak ogromne zmiany? Być może sekret tkwi w dramatycznym procesie migracji i osadnictwa po II wojnie światowej.

​

Ziemia wielu narodów – Prusy Wschodnie przed wojną

​

Przed wojną obszar ten zamieszkiwały społeczności zróżnicowane etnicznie i kulturowo – Niemcy, Polacy, Litwini, Mazurzy. Mazurzy, choć mówiący po polsku, byli w większości ewangelikami i utożsamiali się z państwem pruskim, potem niemieckim. Po zakończeniu wojny doszło tu jednak do niemal całkowitej wymiany ludności. Nowi osadnicy, często wyrwani ze swoich rodzinnych stron, przybyli z różnych zakątków Polski oraz zza jej wschodniej granicy, napotykając krajobraz obcy i tajemniczy.

​

Integracja w obcości – budowanie nowej tożsamości

​

Dlaczego więc, mimo trudnych początków i poczucia obcości, kultura na tych terenach nie tylko przetrwała, ale zaczęła tworzyć nową, silną tożsamość? Kluczem okazało się to, co Bill Gates nazwałby wizją przyszłości – zdolność do adaptacji, integracji różnych kultur oraz pielęgnowania unikalnych wartości lokalnych społeczności. Początkowo osadnicy borykali się z brakiem ciągłości kulturowej, prowadząc czasem do dewastacji lub zaniedbania dziedzictwa poprzedników.

Jednak z czasem nowe pokolenia zaczęły zadawać pytania:

​

• „kim jesteśmy?”

• „skąd pochodzimy?”

i co może najważniejsze

• „dokąd zmierzamy?”

​​

Dziedzictwo historyczne fundamentem współczesnej kultury

​

Obecnie Gmina Bartoszyce to obszar żywej, dynamicznej kultury, która czerpie zarówno z dawnych tradycji Prus Wschodnich, jak i z nowoczesnych elementów przyniesionych przez powojennych osadników. Wyjątkowy krajobraz niziny Sępopolskiej, niemal pozbawionej jezior (z wyjątkiem jeziora Kinkajmskiego), poprzecinanej dolinami rzecznymi, stał się wspólnym mianownikiem nowej społeczności. Miejsca takie jak renesansowy Pałac w Galinach, gotycki kościół pw. Wniebowzięcia NMP, czy historyczny folwark w Bezledach stały się symbolami regionalnej dumy i źródłami lokalnej tożsamości.

​​

Edukacja regionalna – dlaczego warto pamiętać?

​

Szkoły, instytucje kultury oraz lokalne społeczności coraz częściej sięgają do przeszłości, organizując wycieczki i lekcje terenowe, próbując odpowiedzieć na pytania „Dlaczego warto pamiętać?” oraz „Jak pielęgnować to, co odziedziczyliśmy po przodkach?” Właśnie dzięki temu procesowi świadomego kształtowania pamięci i tożsamości, dzisiejsza kultura Gminy Bartoszyce jest wyjątkowa, silna i nadal otwarta na dalsze przemiany.

​​

Kultura gminy Bartoszyce – odważne spojrzenie w przyszłość

​

Może właśnie w tym tkwi wizjonerska przyszłość gminy Bartoszyce – w zdolności do ciągłego odnawiania swojej kulturowej tożsamości, czerpiąc z bogactwa przeszłości i jednocześnie patrząc z odwagą w przyszłość.